تأثیر شبکه های واژگانی بر آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان

این پژوهش با بهره گیری از یافته های حوزه ی روانشناسی زبان، معناشناسی و روانشناسی شناختی تهیه و تنظیم شده است. در فصل اول پژوهش پژوهشگر با اشاره به اهمیت یادگیری زبان دوم/ خارجی، به این موضوع اشاره کرده است که موفقیت مدرس در آموزش زبان خارجی به عوامل متعددی بستگی دارد که یکی از این عوامل آشنایی مدرس با راهبردها و اصول آموزشی است. اگر این شناخت با آگاهی از مسائلی نظیر کارکرد حافظه، مسیر یادگیری، پردازش و اصول روانشناختی زبان همگام شود، مسلماً موفقیت مدرس در آموزش و زبان آموز در یادگیری بیشتر خواهدبود. فصل دوم به پیشینه و مبانی نظری اختصاص دارد. نگارنده ابتدا به طور خلاصه به پیشینه ی بررسی واژه پرداخته و با اشاره ی کوتاهی به آراء دستوریان و و زبان شناسان معاصر درخصوص اهمیت واژه به بررسی نقش واژه در تعالیم دستورـترجمه و گفتاری ـ شنیداری پرداخته و با اشاره ای به فرضیات کرشن (1982) لزوم استفاده از روش های آموزشی ترکیبی را بیان نموده است. حدود چهارده عنوان کتاب و فلش کارت را معرفی شده که زبان انگلیسی را با تکیه بر واژه آموزش می دهند و هشت عنوان کتاب نیز در زمینه ی آموزش زبان فارسی بررسی شده اند. در ادامه ی فصل مبانی نظری و نظریات زبانشناسان درخصوص بحث، بررسی شده اند فصل سوم به روش شناسی اختصاص دارد و در فصل چهارم داده ها و یافته ها مورد بررسی قرار گرفته اند. در ابتدا، برای همگن سازی زبان آموزان، پیش آزمونی اخذشد و از بین 50 زبان آموز خارجی، تعداد 30 نفر انتخاب شدند. ملاک انتخاب، کسب حداقل 50 درصد از نمره ی آزمون بود. محاسبه ی میانگین نمرات پیش آزمون و آزمون تی مستقل نشان داد زبان آموزان انتخاب شده همگن هستند. 30 فارسی آموز خارجی در دو گروه کنترل و آزمایش با دو روش صریح و غیرصریح تحت آموزش قرارگرفتند و نتیجه ی این دو روش آموزشی با استفاده از پس آزمون دو گروه ارزیابی شد. سطح زبان آموزان هر دو گروه سطح پیشرفته بود و 27 فعل همراه با شبکه های معنایی مربوط به آنها به زبان آموزان ارائه شد. در طراحی دروس از روش تکلیف محور استفاده گردید. دروس ارائه شده به دو گروه یکسان، ولی روش ارائه متفاوت بود. گروه کنترل دروس را بدون اشاره ی مستقیم به موضوع شبکه ها دریافت کرد و گروه آزمایش با آگاهی از موضوع، آموزش دید و علاوه بر ارائه ی معنی افعال در حاشیه ی دروس از روش هایی مانند رنگی کردن و برجسته سازی افعال در متن درس نیز استفاده شد. پس از تدریس هر درس پس آزمونی از زبان آموزان گرفته شد و با استفاده از روش های آماری پس آزمون دو گروه با هم مقایسه شد. مقایسه ی میانگین پس آزمون دو گروه و آزمون تی نشان داد گروه آزمایش عملکرد به مراتب بهتری از گروه کنترل داشته است. در بخش بعدی پژوهش، پاسخ های زبان آموزان گروه آزمایش در دو بخش سوالات استنتاجی و سوالات گزینشی با هم مقایسه شد و مقایسه ی میانگین نمرات در دو بخش و آزمون تی نشان داد زبان آموزان در پاسخگویی به سوالات دو بخش عملکرد تقریباً یکسانی داشته اند. در بخش سوم پژوهش، خطاهای زبان آموزان در پاسخگویی به افعال لازم، متعدی و اسنادی مورد بررسی قرار گرفت و مشخص شد بیشترین اشتباهات زبان آموزان، خصوصاً زبان آموزان گروه کنترل در پاسخگویی به افعال اسنادی است. نتیجه این که تدریس شبکه های فعلی باعث می شود زبان آموزان معنی افعال را بهتر یاد بگیرند و بهتر به ذهن بسپارند.